1. Strefy uczciwego parkowania
Aktualna wykładnia przepisów o strefach płatnego parkowania powoduje zachętę ekonomiczną do łamania przepisów. Sytuacja, w której parkowanie nielegalne jest tańsze niż legalne:
- jest niesprawiedliwa względem uczciwie parkujących kierowców,
- skutkuje niszczeniem infrastruktury i zieleni,
- wymusza na samorządach kreowanie polityki parkingowej za pomocą słupków,
- generuje olbrzymią presję na straże miejskie,
- wymusza konieczność patrolowania tego samego terenu przez dwie niezależne służby (kontrolerów SPP oraz SM).
W ramach dowodu, porównajmy koszt zaparkowania pojazdu na pięć dni roboczych w centrum miasta dla osoby parkującej zgodnie i niezgodnie z przepisami.
Parkowanie | Koszt doby | Koszt trzech dni | Kto płaci |
---|---|---|---|
Legalnie w SPP | około 57 zł1) | około 165 zł | właściciel auta |
Bez biletu w SPP | 200-300 zł2) | 600-900 zł | właściciel auta |
Nielegalnie | być może 100 zł3) | być może 100 zł | sprawca |
Dlaczego kwota mandatu nie rośnie z czasem? Ponieważ karana jest czynność zatrzymania, a nie sam postój. Oznacza to, że np. tygodniowy postój na zakazie parkowania nadal grozi grzywną w wysokości 100 zł.
Warto zaznaczyć, że dotlikwa opłata dodatkowa w SPP zostanie z całą pewnością nałożona na właściciela auta. Natomiast szanse na mandat dla sprawcy wykroczenia są iluzoryczne.
Zgodnie z raportem „Polityka Parkingowa Szczecina”4), w samym śródmieściu codziennie zaparkowane jest „ponad 1000 pojazdów [...] zaparkowanych w sposób zagrażający bezpieczeństwu ruchu drogowego lub w sposób utrudniający ruch pieszym” (rozdział 13, punkt 16, strona 240). Zderzając te informacje z raportem kwartalnym SM Szczecin5), (która wg kontroli NIK z 2016 roku6), jest najefektywniejszą strażą miejską w Polsce) możemy oszacować prawdopodobieństwo otrzymania mandatu na ~5%, pouczenie na ~1% oraz założeniem blokady na ~1,5%.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 13 ustawy o drogach publicznych, w razie nieuiszczenia opłaty za parkowanie w strefie płatnego parkowania, obowiązek zapłaty opłaty dodatkowej co do zasady obciąża właściciela pojazdu7). Natomiast obowiązujący w przypadku łamania przepisów o ruchu drogowym kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (kpw.), wymaga ustalenia sprawcy wykroczenia. Proces ustalania sprawcy istotnie wydłuża procedurę mandatową oraz daje wiele możliwości uchylenia się od przyjęcia mandatu, np. poprzez nieodebranie listu poleconego (kpw. nie zawiera tzw. „fikcji doręczenia”) lub wskazanie obcokrajowca. W obu wypadkach procedura jest umarzana.
Strefy Płatnego Parkowania w Polsce zaczęły powstawać w 1994 roku na bazie rozporządzenia rady ministrów. Już wtedy definiowało możliwość pobierania opłaty w strefie za „parkowanie pojazdów w wyznaczonym miejscu”. Treść tego rozporządzenia została w 2003 roku przeniesiona do PRD. Przez następne 20 lat gminy pobierały opłaty w całym obszarze strefy, a wojewódzkie sądy administracyjne twierdziły, że „jeżeli pojazd zostanie zaparkowany na drodze publicznej, ale w miejscu nieprzeznaczonym do parkowania, to korzystający nadal ma obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie”. Sytuację zmieniła uchwała NSA z 9 października 2017 r., która jednoznacznie wskazała, że opłatę w strefie można pobierać wyłącznie na miejscach wyznaczonych znakiem pionowym i poziomym.
Propozycja zmiany przepisów
Postulujemy czytelne i sprawiedliwe rozwiązanie: stoisz na wyznaczonym miejscu – płacisz za postój w SPP. Stoisz w strefie poza miejscem wyznaczonym – płacisz opłatę dodatkową zgodnie z regulaminem. Rozwiązanie takie było z sukcesem testowane na starym mieście w Szczecinie. Należy zauważyć, że kontroler SPP nie musi podejmować decyzji o tym, czy pojazd stoi zgodnie z przepisami czy nie. Musi jedynie ustalić, czy znajduje się on na wyznaczonym miejscu, czy poza nim (co już obecnie należy do jego obowiązków).
Oczywiście w sytuacji, w której kierowca poza postojem na miejscu niewyznaczonym np. stwarza zagrożenie w ruchu, naraża się inne rodzaje odpowiedzialności, np. usunięcie pojazdu z drogi na koszt właściciela.
W praktyce, proponujemy wykreślenie z ustawy o drogach publicznych zwrotu „w wyznaczonym miejscu” w art. 13b u. 1 i 1a. Dodatkowo proponujemy dopisanie w tej samej ustawie dodatkowego celu ustalania stref (art. 13b u. 2): „przeciwdziałaniu nielegalnemu parkowaniu”. Konieczne jest także zmiana art. 13f u. 1 tej ustawy z „Za nieuiszczenie opłat…” na „Za nieuiszczenie opłat lub zaparkowanie poza miejscem wyznaczonym…”.